Czy związek po zdradzie ma szansę na odbudowę
Zdrada to jedno z najbardziej bolesnych doświadczeń w relacji, które burzy fundamenty zaufania i bezpieczeństwa. Choć definicje zdrady mogą się różnić w zależności od perspektyw kulturowych czy osobistych, jej emocjonalny ciężar zawsze dotyka nie tylko zdradzonego partnera, ale też całą sieć bliskich osób. Psychologiczne konsekwencje są głębokie i często skomplikowane – obejmują ból, dezorientację i utratę pewności siebie. Pojawia się więc kluczowe pytanie: czy możliwe jest odbudowanie relacji i powrót do równowagi po takim kryzysie?
Trauma spowodowana zdradą jest doświadczeniem, które w znaczący sposób wpływa na emocjonalne i psychiczne samopoczucie zdradzonej osoby. Cierpimy, bo dotyczy to bliskiej nam osoby, która naruszyła niepisaną umowę wierności, co doprowadziło do utraty zaufania. Nie pociesza nas fakt, że to pierwszy raz, że po alkoholu, że to nic nie znaczyło. Osoba zdradzona odczuwa głębokie poczucie zranienia i rozczarowania. Traci stabilność relacji i poczucie bezpieczeństwa w związku. Zdradzona osoba, tracąc zaufanie, które jest fundamentem każdego związku, traci je nie tylko w zakresie wierności, ale w każdym innym aspekcie wspólnego życia. Dlatego zdrada ma zwykle długotrwałe konsekwencje dla psychiki zarówno osoby zdradzonej, jak i zdradzającej.
Mówi się, że zdradę można owszem zrozumieć, a nawet wybaczyć, nigdy nie da się jednak jej zapomnieć. Potwierdzają to osoby, które zdrady doświadczyły i nawet po wielu latach noszą w sobie ten bagaż uśpionych emocji.
Niezwykle trudno jest podejść do tematu „na zimno”, bo zdrada wywołuje bardzo silne, negatywne emocje. Pojawia się ból, gniew, rozżalenie, poczucie utraty własnej wartości: „skoro mnie zdradził, nie jestem dla niego nic warta”. Niewierność partnera może wywołać objawy zbliżone do objawów zespołu stresu pourazowego (PTSD). Osoba zdradzona doświadcza wówczas nawracających myśli, koszmarów, lęku i nadmiernego napięcia.
Niekiedy przekłada się na trudności w obdarzeniu zaufaniem innych ludzi, którzy ze zdradą partnera nie mili nic wspólnego.
Silne emocje towarzyszą też drugiej stronie. Boryka się z wyrzutami sumienia, ma poczucie wstydu, a także obawy dotyczące przyszłości związku, z którego niekoniecznie będzie chciała zrezygnować.
Szukając przyczyn zdrady odkrywamy, że także w tym względzie sprawa jest bardzo indywidualna. Może w tym pomóc terapia, o ile partnerzy się na nią zdecydują. Możemy wskazać jednak kilka czynników, które, choć nie są jej usprawiedliwieniem, często „prowokują” do niewierności.
Czynnikiem takim może być poczucie braku zaspokojenia przez partnera naszych potrzeb emocjonalnych, brak satysfakcji seksualnej, poszukiwanie nowych doznań. Zdrada może być też próbą potwierdzenia przez partnera jego atrakcyjności, w przypadku, gdy ma niskie poczucie własnej wartości.
Drugim częstym czynnikiem, który prowadzi do zdrady są problemy w relacji – kłótnie, konflikty, rozbieżności w ramach systemu wartości czy niewierność emocjonalna.
Zewnętrznym czynnikiem zdrady może być silny pociąg do innej osoby, a niekiedy nawet wpadnięcie w wir miłości.
Zdrada jest niekiedy efektem niegotowości do pełnego zaangażowania się w związek, ma wówczas cechę ucieczki przed podjęciem długoterminowego zobowiązania. Zdrada w związku może być bardzo trudnym i bolesnym doświadczeniem dla osoby, która została zdradzona.
Zdrada wywołuje lawinę emocji, w związku z czym prowadzi do poważnych kryzysów w związku. Wspólne życie ma wiele wymiarów – wspólne mieszkanie, kredyt, dzieci, wtedy pojawia się pytanie „co dalej”. Nie ma na nie jednej uniwersalnej odpowiedzi. Część osób nie jest w stanie pogodzić się z zdradą i decyduje o rozstaniu, część próbuje odbudować związek, niekiedy korzysta z terapii par. Wszystko zależy od indywidualnej sytuacji, emocji jakie towarzyszą partnerom i wartości, jakie wyznają. Niekiedy partnerzy decydują się na dalsze życie, ze względu na dobro dzieci, niekiedy szukają wybaczenia i pragną odbudować mur zaufania, jaki zawaliła między nimi zdrada.
Zła wiadomość jest taka, że jak pokazują badania opublikowane w „Archives od Sexual Behavior”, prawdopodobieństwo, że po jednej zdradzie przyjdzie kolejna wynosi blisko 70%.
Wiele osób decyduje się na terapię, aby zrozumieć i przetworzyć swoje emocje, nauczyć się odzyskiwać zaufanie i podczas spotkań z psychologiem zdecydować, czy chcą kontynuować związek.
Jakie terapie praktykuje się po zdradzie?
- Najpopularniejsza jest terapia par – uczestniczą w niej dwie strony, jej celem jest wsparcie partnerów w zrozumieniu przyczyn zdrady, zidentyfikowanie problemów w związku, odbudowanie komunikacji i zaufania. Terapeuta może zaproponować strategię naprawy związku.
- Terapia indywidualna dotyczy osoby zdradzonej. Pomaga jej poradzić sobie z emocjami, bólem, złością. Pomaga złagodzić stres. Terapeuta wspiera tu pacjenta w zbudowaniu poczucia własnej wartości.
- Terapia po traumie – w wielu przypadkach niewierność bliskiej osoby jest dla partnera traumatycznym przeżyciem. Wówczas zalecana jest specjalistyczna terapia nakierowana na pomoc w radzeniu sobie z objawami stresu pourazowego – lękami, zaburzeniami snu itp.
- Zupełnie inną formą terapii są terapie grupowe – tzw. grupy wsparcia. Uczestnikami terapii są inne osoby, które znajdują się w naszym położeniu. Grupa wsparcia służy więc wymianie doświadczeń i jak sama nazwa sugeruje niesieniu pomocy poprzez zrozumienie naszej sytuacji. Terapia tego typu pomoże też podjąć decyzję co do przyszłości związku.
Czy można zatem po tak traumatycznym doświadczeniu wrócić do normalności? Wiele zależy od tego, jak ten stan zdefiniujemy. Wspomnieliśmy już, że żadna, nawet najlepsza terapia nie jest w stanie zresetować w nas pamięci o zdradzie. Możemy jednak spróbować uratować związek, a nawet związek szczęśliwy, oparty na miłości i zaufaniu.
Aby było to możliwe, z terapią czy bez, musimy uwolnić się od traumy, która będzie przeszkodą w emocjonalnym zbliżeniu się z partnerem. To proces, który wymaga czasu i naszego zaangażowania. Trauma wywołuje w osobie zdradzonej wiele objawów psychologicznych, a nawet fizycznych. Dlatego znalezienie dla siebie indywidualnego systemu wsparcia jest tak ważne. To jeden z najważniejszych aspektów wychodzenia z traumy, która jest naszym problemem. Wsparcie ma uleczyć nas, a dopiero w konsekwencji tego możliwe będzie uleczenie związku. Dlatego w naszym życiu ważni są godni zaufania ludzie, przyjaciele, rodzina, którzy bez osądzania zaoferują ci wsparcie.
Innym ważnym czynnikiem, który będzie służył temu uleczeniu jest zadbanie o swój dobrostan – dieta, aktywność fizyczna, wolny czas, oderwanie się od obowiązków – to wszystko przyspieszy proces naprawczy.
Kiedy już uporamy się sami ze sobą możemy zacząć pracę nad odbudową zaufania w związku. To proces żmudny, nie zawsze kończący się sukcesem, jednak bez jego rozpoczęcia nasz związek skazany będzie na porażkę. Także w tym zakresie może wspomóc partnerów terapia par.
Ostatnim uzdrawiającym elementem jest wybaczenie. To sfera bardzo osobista, jej źródło można znaleźć zarówno w prawie naturalnym, jak i w wierze, w zależności od wyznawanego systemu wartości.
Rany spowodowane zdradą mogą być bardzo głębokie, mogą boleć przez całe życie. Jeśli jednak uda nam się sprawić, aby się zabliźniły, możemy ze zdrady wyjść silniejsi i zbudować świadomy związek z nowym kredytem zaufania.
