Nastolatkowie w cieniu: Jak zidentyfikować i zwalczyć depresję u młodzieży
Depresja staje się jednym z najważniejszych problemów zdrowia psychicznego we współczesnym społeczeństwie, coraz częściej dotykając młodych ludzi wkraczających w dorosłość. Szacuje się, że nawet co piąty nastolatek do 18. roku życia zmaga się z tym schorzeniem. W przypadku młodzieży depresja często bywa trudna do zidentyfikowania, ponieważ jej objawy mogą być mylone z typowymi zachowaniami związanymi z okresem dojrzewania. Dlatego istotne jest, aby rodzice i opiekunowie wiedzieli, na jakie sygnały zwracać uwagę, aby skutecznie pomóc dziecku w trudnych chwilach.
Dodatkowy problem we wczesnym rozpoznaniu choroby jest fakt, że nastolatkowie mają skłonność do ukrywania przed rodzicami swoich „kłopotów” – niekiedy z obawy przed niesprawiedliwą oceną, niekiedy, aby ich chronić, bo przecież „rodzice mają większe problemy”.
Depresja jest bardzo podstępna, postępuje, dlatego tak ważne jest jej wczesne rozpoznanie, pierwszym krokiem jest szczera rozmowa, co w przypadku nastolatków nie zawsze jest łatwe, zwłaszcza, że objawy choroby, takie jak agresja, czy kłopoty w szkole, mogą być interpretowane, jako „niegrzeczność”, czy lenistwo.
Czym jest depresja u nastolatków?
Depresja, to zaburzenie psychiczne, charakteryzujące się długotrwałym obniżeniem nastroju, pojawieniem się uczucia zobojętnieniem oraz brakiem motywacji do działania. UWAGA: u młodzieży objawy choroby nie musza być tak oczywiste, depresja młodzieńcza może objawiać się m. in.: obniżeniem koncentracji i wyników w nauce, wycofaniem, a także drażliwością, wybuchami złości, czy agresją.
Jakie są objawy depresji u nastolatków?
Depresja młodzieńcza może manifestować się różnymi objawami, zarówno fizycznymi, jak i emocjonalnymi. Ważne aby zrozumieć, że każdy młody człowiek może odczuwać ją inaczej, dlatego bardzo ważna jest baczna obserwacja zmian w zachowaniu i nastroju nastolatka.
Warto wiedzieć, że depresja nie jest jedynie tymczasowym uczuciem smutku czy przygnębienia. To poważna, choroba, która nie tylko w sposób znaczący redukuje jakość życia i wpływa na codzienne funkcjonowanie, ale w niektórych przypadkach zagraża życiu.
Jak się czuje nastolatek dotknięty depresją?
Najczęściej towarzyszyć mu będzie uczucie beznadziejności, przygnębienie, apatia, czyli brak zaangażowania, entuzjazmu, chroniczne przemęczenie, utrata zainteresowań, problemy z koncentracją, zaburzenia snu i apetytu.
Depresja może także prowadzić do myśli i prób samobójczych, które niestety czasem okazują się skuteczne.
Depresja u nastolatka – co towarzyszy chorobie?
- Beznadziejność
- Przygnębienie
- Brak entuzjazmu
- Chroniczne przemęczenie
- Utrata zainteresowań
- Kłopoty z koncentracją
- Zaburzenia snu
- Zaburzenia apetytu
- Emocjonalne oderwanie
- Obojętność
- Trudności z przeżywaniem uczuć
- Myśli samobójcze
Pamiętajmy, że objawy depresji u nastolatków mogą przypominać typowe „problemy” okresu dojrzewania. Powinniśmy zatem zwrócić uwagę czy zauważone objawy mają charakter stały i czy się nie nasilają. W przypadku podejrzenia depresji, należy skonsultować się z lekarzem specjalistą w zakresie zdrowia psychicznego.
Przyczyny depresji u nastolatków
Na wystąpienia depresji u młodzieży wpływ może mieć wiele czynników. Współczesność daje młodym ludziom wiele szans, ale jednocześnie stawia przed nimi ogromne wyzwania, które są często odbierane jako presja , wśród nich można wymienić oczekiwania rodziców względem wyników w nauce, stresy szkolne, presja ze strony rówieśników, problemy w budowaniu własnej tożsamości i niezależności. Swoją rolę w rozwoju depresji odgrywają także czynniki biologiczna, które niekiedy mają podłoże genetyczne. Młodzież jest szczególnie narażona na problemy depresyjne w związku z nieumiejętnością radzenia sobie ze stresem i własnymi emocjami.
Nastolatki chorujące na depresję mogą mieć problemy w budowaniu relacji rodzinnych, ale też rówieśniczych, w okresie nastoletnim te ostatnie są szczególnie ważne, dlatego braki w tym obszarze mogę dodatkowo potęgować objawy choroby.
Czynniki te zwykle prowadzą do długotrwałej izolacji społecznej i obniżonego poczucia własnej wartości.
Jak pomóc w depresji młodzieńczej?
W obliczu rosnącego problemu depresji dotykającej nastolatków nie powinniśmy być obojętni. Dobro dzieci wymaga od nas dorosłych zrozumienia, empatii i szacunku.
Pomoc wymaga współdziałania rodziców, nauczycieli, pedagogów i lekarzy i podjęcia natychmiastowych działań zaradczych.
Kluczowym elementem w walce z chorobą jest edukacja i podnoszenie świadomości na temat depresji nastolatków, zarówno wśród nich samych, ale także na wśród pedagogów i wychowawców oraz rodziców. Z jednej strony chodzi o „odczarowanie” choroby, która, jako zaburzenie psychiczne nadal w społeczeństwie uchodzi za temat wstydliwy, z drugiej strony służyć to będzie poszerzaniu wiedzy, a co za tym idzie szybkiej identyfikacji problemu.
Podstawą jest oczywiście zapewnienie młodzieży dostępu do profesjonalnej opieki medycznej – psychologów i psychiatrów.
W bezpośrednim kontakcie z dotkniętym depresją nastolatkiem zalecana jest szczególna wrażliwość. Istnieje kilka aspektów, które warto wziąć pod uwagę w relacjach z taką młodą osobą. Należy przede wszystkim okazać dziecku cierpliwość i zainteresowanie, słuchać uważnie co do nas mówi. Podstawą w relacjach powinna być empatia – dziecko musi poczuć, że na serio próbujesz je zrozumieć. Nigdy nie bagatelizuj jego uczuć. Nawet jeśli jesteś zaniepokojony sytuacją, zachowaj spokój, pamiętaj, że Twój stan emocjonalny przenosi się na dziecko.
Zachęcaj dziecko do aktywności, które są lub były jego pasją. Sport, zajęcia kreatywne, wędkowanie, to wszystko może sprawić, że jego samopoczucie się poprawi.
W przypadku zachowań o charakterze autodestrukcyjnym, które w Twojej opinii zagrażają zdrowiu lub życiu Twojego dziecka, nie wahaj się poprosić o wsparcie psychiatryczne.
Sprawując opiekę nad chorym na depresję nastolatkiem staraj się zadbać także o własny komfort psychiczny na tyle, na ile to możliwe. Wsparcie ze strony załamanej, pogubionej osoby będzie raczej mało skuteczne.
