Próba samobójcza, to najczęściej wołanie o pomoc
Liczba prób samobójczych wśród dzieci i młodzieży niestety stale rośnie, a wielu rodziców nie zauważa sygnałów ostrzegawczych, dopóki nie jest za późno. Przed aktem samobójczym często występuje tzw. stan presuicydalny, charakteryzujący się specyficznymi symptomami. Zrozumienie i rozpoznanie tych oznak może uratować życie i zapobiec tragedii. Warto nauczyć się, na co zwrócić uwagę, aby reagować na czas i zapewnić młodym osobom niezbędne wsparcie.
Statystyki policji na temat prób samobójczych podejmowanych przez młodych ludzi są zatrważające. Jak podaje PAP (https://www.pap.pl/aktualnosci/news%2C1528416%2Csamobojstwa-dzieci-zatrwazajace-statystyki-jest-apel-do-ministrow-edukacji) ich liczba w 2022 r. wzrosła aż o 150% w stosunku do roku poprzedniego. W całym ubiegłym roku na swoje życie targnęło się ponad 2000 młodych ludzi, z czego 150 zrobiło to skutecznie. Czy są symptomy, które pozwolą nam w porę zareagować i uchronić nasze dziecko przed nieszczęściem?
Według Polskiego Towarzystwa Suicydologicznego myśli samobójcze dotyczą 53 procent nastolatków w wieku 13–19 lat i aż 12 proc. dzieci w grupie wiekowej 6–12 lat. Same myśli nie muszą oznaczać realnego zagrożenia, ale musimy pamiętać, że samobójstwo jest dziś drugą najczęstszą przyczyną śmierci w grupie młodzieży.
Specjaliści identyfikują trzy główne przyczyny podejmowania przez młodzież prób samobójczych: zaburzenia psychiczne, problemy domowe i szkolny mobbing.
Rodzice, których dzieci podejmowały próby samobójcze, o ile wcześniej dziecko nie było leczone psychiatrycznie, najczęściej są tym faktem zaskoczeni. Zdezorientowani, szukają przyczyn. Trudno jest im je wskazać zarówno w życiu rodzinnym, jak i szkolnym swojego dziecka. Nic dziwnego, że tym bardziej przed tym zdarzeniem, kiedy ta czujność jest uśpiona, nie dostrzegali żadnych syndromów.
Warto więc przeanalizować znaki, które daje młody człowiek, który… woła o pomoc. Charakterystycznym elementem stanu przed samobójstwem jest tzw. syndrom presuicydalny.
Oto 7 jego najważniejszych objawów:
- Mówienie o samobójstwie – pod żadnym pozorem nie możesz tego lekceważyć i tłumaczyć w formie: „mówi, to nic sobie nie zrobi”. Kiedy dziecko użyje tak mocnego „argumentu” na zwrócenie na siebie uwagi, a my to zignorujemy, może uznać, że jedyną szansą na usłyszenie jego wołania jest prawdziwa próba samobójcza. Nie należy także bagatelizować opowiadań o próbach samobójczych rówieśników, niekiedy zdradzają one realne zagorzenie próbą odebrania sobie życia przez młodego człowieka.
- Sygnał ostrzegawczy powinien stanowić dla Ciebie nadmierny samokrytycyzm ze strony dziecka. „Nie jestem nic wart”, „jestem beznadziejny”, „w niczym nie jestem dobra” – tego typu stwierdzenia świadczą o zaniżonym poczuciu własnej wartości. Jeśli dziecko nie dostrzeże szansy na zmianę tego stanu, może uznać, że jedyną szansą jest odebranie sobie życia – pamięta, że przed samobójstwem następuje zawężenie świadomości, co odbiera racjonalne myślenie.
- Szczególnej czujności wymaga także sytuacja, gdy życie odbiera sobie życie gwiazda popkultury, znany człowiek, którego fanem jest Twoje dziecko. Po każdym tego typu zdarzeniu występuje tzw. syndrom Wertera – wśród fanów znajdują się naśladowcy.
- Zdarza się, że mody człowiek zaczyna interesować się mroczną muzyką lub literaturą, traktującą m. in. o samobójstwach. Zainteresowanie taką tematyką może świadczyć, że z dzieckiem zaczyna dziać się coś niedobrego.
- Powodem do niepokoju powinna być sytuacja, kiedy dziecko lub nastolatek oddaje innym (członkom rodziny lub przyjaciołom) swoje osobiste rzeczy. Często takie zachowanie jest formą „pożegnania się’ z bliskimi.
- Jeśli Twoje dziecko nie ma przyjaciół, unika kontaktów z rówieśnikami, unika wychodzenia z domu – prawdopodobnie dzieje się coś złego. Izolacja społeczna i wykluczenie to ważne symptomy mogące świadczyć, że dziecko jest zdolne do próby samobójczej.
- Zwróć uwagę na wszelkie symptomy, jakie towarzyszą depresji – smutek, brak energii, nadmierna senność. Jeśli dostrzeżesz takie zachowania zachowaj szczególną czujność. Depresja bardzo często prowadzi do prób samobójczych.
