Starzenie się mózgu. Jak je spowolnić?
Wraz z wiekiem zmienia się nasz wygląd – pojawiają się zmarszczki, przerzedzają się i siwieją włosy, wiotczeje skóra. Ale proces starzenia dotyka także naszego mózgu. Sprawdź w jaki sposób możesz go spowolnić i pozostać w dobrej kondycji psychicznej także w późnym wieku.
Kiedy mózg zaczyna się starzeć?
Starzenie się mózgu rozpoczyna się już pomiędzy 60-70 rokiem życia. Zwyrodnienie komórek nerwowych to naturalny proces. Jednak wpływ na samopoczucie i kondycję psychiczną seniorów mogą mieć także inne czynniki, takie jak choroby układu nerwowego, stres, a także choroby mózgu (np. przebyte udary).
Objawy starzenia się mózgu
Starzenie się mózgu jest procesem naturalnym. W tym podrozdziale przedstawimy jego główne objawy. Jest to sygnał do szybkiego wprowadzenia zmian, które mogą ten proces spowolnić.
Pogorszenie pamięci
Jeden z najpopularniejszych objawów opisywanego problemu. Postępujący wiek powoduje, że tracimy zdolność do utrwalania i przypominania sobie informacji. Badacze wskazują, że odpowiada za to zmniejszenie objętości hipokampa. Jest to obszar kluczowy dla procesu zapamiętywania.
Osłabienie zdolności poznawczych
Starzenie się mózgu spowalnia przetwarzanie informacji i osłabia koncentrację. Jednak Timothy Salthouse stwierdził, że proces ten zaczyna postępować już w wieku średnim. W przypadku seniorów zaczyna on drastycznie przyspieszać.
Mózg staje się coraz mniej plastyczny
Plastyczność mózgu odpowiada za możliwości adaptacji i tworzenie nowych połączeń neuronowych. Wraz z wiekiem powoduje trudności w uczeniu się nowych umiejętności oraz problemy w adaptowaniu się do zmieniających warunków.
Zmiany strukturalne mózgu
Objętość kory mózgowej i istoty białej ulega zmniejszeniu. Prowadzi to do utrudnienia komunikacji między obszarami mózgu. Mogą pojawić się problemy z zapamiętywaniem i przetwarzaniem informacji.
Zmienne nastroje i niestabilność psychiczna
Starzenie się mózgu wpływa na możliwość rozwoju chorób psychicznych. Seniorzy są bardziej podatni na zaburzenia nastroju czy depresję. Istotnie zwiększa się ryzyko wystąpienia chorób neurodegradacyjnych.
Sposoby na spowolnienie starzenia się mózgu
Seniorzy często nie potrafią przystosowywać się do zmian, tracą poczucie humoru, czy umiejętność dostrzegania pozytywnych aspektów życia. Pojawiają się negatywne myśli, niepokój i depresja. Może to dotyczyć aż co drugiego seniora!
Dlatego, aby jak najdłużej cieszyć się dobrym zdrowiem i spowolnić proces starzenia się mózgu, warto zastosować się do kilku podstawowych rad, jakie dają psychologowie i geriatrzy.
Pokonaj samotność
Nie każdy senior żyje w otoczeniu kochającej rodziny, która poświęca mu swój czas i uwagę. Kiedy dzieci są dorosłe, zakładają własne rodziny, często zatracają się w swoich obowiązkach i nie mają już tak wiele czasu na obcowanie ze swoją matką, czy ojcem. Pojawia się wtedy syndrom odrzucenia i samotność. A ta, przyspiesza proces starzenia się mózgu. Dlatego podstawą jest zadbanie o towarzystwo, spotkania w gronie znajomych, sąsiadów, osób w podobnym wieku. Może to być koło gospodyń wiejskich, albo osiedlowy klub seniora. Warto nadać temu regularność. Poczucie akceptacji i przynależności do jakiejś grupy ma zbawienny wpływ na samopoczucie, a tym samym na nasz mózg!
Zachowaj aktywność fizyczną!
Już ojciec medycyny – Hipokrates klasyfikował aktywność fizyczną jako jeden z czynników gwarantujących zachowanie dobrego zdrowia. I nie chodzi bynajmniej o wyczynowe uprawianie sportu. Najważniejszy jest ruch na świeżym powietrzu –nordic walking, przejażdżka na rowerze, basen, a nawet zwykły spacer po lesie.
Jeśli nie mamy możliwości częstego przebywania poza domem, warto zainwestować np. w stacjonarny rowerek i regularnie trenować w domu. Po kilku tygodniach okaże się, że zakres ćwiczeń, który był wcześniej nie do wykonania, teraz nie stanowi problemu.
Zalecana jest aktywność fizyczna co najmniej 3 razy w tygodniu. Znacząco spowolni to proces starzenia się mózgu.
Zadbaj o swoją dietę
Jesteś tym co jesz. Wielu seniorów nie ma już takiego apetytu, jak wcześniej. Świadomie powinniśmy zbudować swoją dietę w oparciu o najlepszą wiedzę w tym zakresie. Ważne, aby dostarczyć organizmowi wszelkie substancje, które są niezbędne dla zachowania zdrowia fizycznego i psychicznego. Jeśli masz możliwość skorzystania z porady profesjonalnego dietetyka – koniecznie to zrób. Będzie on w stanie ułożyć Ci dietę dostosowaną do Twoich indywidualnych potrzeb (płeć, wiek, waga, przeciwwskazania zdrowotne, preferencje smakowe itp.).
W Twojej diecie nie może zabraknąć substancji budulcowych (białka) oraz witamin i mikroelementów, które mają zbawienny wpływ na pracę i spowolnienie starzenia się mózgu.
Znajdź lub wskrześ swoje hobby
Pasja dla naszego mózgu jest tym, czym deszcz dla roślin. Sprawia, że mózg rozkwita. Czasy się zmieniły, współczesny senior wyszedł z pozycji babci, czy dziadka skazanych na oczekiwanie na wizytę dzieci i wnuków. Niedzielny obiad nie musi być dla seniora jedyną rozrywką.
Bardzo ważnym elementem opóźniającym starzenie się mózgu jest oddanie się hobby. Wróć do niego, albo znajdź nowe. Zastanów się co lubisz robić w wolnych chwilach, co kochasz od zawsze i poświęć się temu bez granic. Może to być pisanie poezji, uprawa kwiatów w przydomowym ogródku, lepienie z gliny czy malowanie na szkle. Nie czekaj na niczyje pozwolenie. To ci się należy. Oferta hobbystyczna dla seniorów jest dziś bardzo szeroka, więc na pewno znajdziesz coś dla siebie.
Nawadniaj swój organizm
Osoby starsze w mniejszym stopniu odczuwają pragnienie, co nie oznacza, że potrzebują mniej nawodnienia. Bardzo często przyjmują dobowo zbyt mało, co w konsekwencji prowadzi do odwodnienia organizmu. Może to prowadzić do wielu schorzeń takich jak: niewydolność nerek, zaburzenia rytmu serca, ale także tzw. splątanie, czy zaburzenie świadomości. Osoby w starszym wieku powinny wypijać około 2 litry płynów na dobę.
Podsumowanie
Starzenie się mózgu jest procesem, który w pewnym wieku dotknie każdego z nas. To zupełnie naturalne. Pamiętajmy jednak, że dzięki stosowaniu wyżej wymienionych rad możemy go znacznie spowolnić. Nie spoczywajmy na laurach i zawalczmy o siebie!
Źródła:
- Small, S. A., Schobel, S. A., Buxton, R. B., Witter, M. P., Barnes, C. A., A pathophysiological framework of hippocampal dysfunction in ageing and disease. Nature Reviews Neuroscience, 12(10), 2011.
- Salthouse, T. A., Selective review of cognitive aging, Journal of the International Neuropsychological Society, 16(5), 2010.
- Burke, S. N., Barnes, C. A., Neural plasticity in the ageing brain, Nature Reviews Neuroscience, 7(1), 2006.
